W styczniu br. oficjalnie zainaugurowano działalność konsorcjum LOFAR ERIC (ang. Low Frequency Array European Research Infrastructure Consortium). Polska jest jednym z sześciu członków-założycieli.
LOFAR to największy na świecie system radioteleskopów zlokalizowanych w różnych częściach Europy (m.in. na terenie Niderlandów, Niemiec, Polski czy Szwecji). Początki tego przedsięwzięcia sięgają lat 90. ubiegłego wieku. Formalne nawiązanie krajowej współpracy na rzecz udziału Polski w LOFAR nastąpiło w 2007 r. wraz z powołaniem do życia konsorcjum POLFAR obejmującego 9 instytucji naukowych – wśród nich znalazł się Uniwersytet Zielonogórski. Od tego czasu Instytut Astronomii im. prof. Janusza Gila UZ prowadzi badania z użyciem europejskiej sieci radioteleskopów LOFAR, jako członek POLFAR-u. Obecnie system tworzą 52 stacje połączone ze sobą bardzo szybkim łączem internetowym rozrzucone po całym kontynencie. Poza pracą w ramach sieci system ten pozwala również na obserwacje w tzw. czasie lokalnym, gdzie raz w tygodniu, przez 48 godzin, stacje te mogą być używane do obserwacji przez lokalne zespoły. Astronomowie z IA UZ w czasie rzeczywistym wykorzystują jedną z polskich stacji, zlokalizowaną w Łazach pod Krakowem (której właścicielem jest Uniwersytet Jagielloński). Dzięki zainstalowanemu w Centrum Komputerowym UZ systemowi sygnał z radioteleskopu poprzez dedykowaną sieć internetową jest bezpośrednio przekazywany do ZG, tutaj rejestrowany i analizowany. Głównym tematem prowadzonych badań jest astrofizyka pulsarów radiowych.
Obecnie projekt LOFAR wszedł w następną fazę rozwoju poprzez powołanie europejskiego konsorcjum LOFAR ERIC (European Research Infrastructure Consortium), gdzie Polska jest jednym z członków założycieli.
Więcej informacji: www.gov.pl.
--
Grafika: Mapa europejskiego sytemu LOFAR. Obraz ze strony: www.astron.nl.
