Zdobyte Granty otwierają nowe horyzonty dla Instytutu Astronomii im. prof. Janusza Gila UZ. Od momentu zakupu w 2021 roku systemu dwóch teleskopów zwierciadlanych, znanego jako Robotyczny Optyczny Teleskop Uniwersytetu Zielonogórskiego (ROTUZ), naukowcy z Instytutu Astronomii im. prof. Janusza Gila (IA UZ) nie zwalniają w działaniach na rzecz rozbudowy sprzętu obserwacyjnego. Rok 2023 zakończył się znakomitymi informacjami, gdyż ogłoszono pozytywne decyzje przyznania dotacji na utrzymanie aparatury naukowo - badawczej (SPUB) oraz grantu Regionalna Inicjatywa Doskonałości (RID). Oba programy są finansowane ze środków Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego.
Dotacja SPUB w wysokości ponad 600 tys. zł. pozwoli na pokrycie kosztów utrzymania obecnie posiadanej aparatury, która aktualnie znajduje się na tzw. farmie teleskopów w Chile. Projekt “Centra Doskonałości Naukowej i Technologicznej Uniwersytetu Zielonogórskiego” w ramach RID został przygotowany wspólnie przez Wydział Fizyki i Astronomii oraz Wydział Mechaniczny i będzie realizowany w czterech dyscyplinach: automatyka, elektronika, elektrotechnika i technologie kosmiczne; inżynieria mechaniczna; astronomia; nauki fizyczne. Powyższy projekt dostał dofinansowanie w wysokości ponad 13 mln. zł. Część tych środków IA UZ przeznaczy na zakup kolejnego teleskopu, tym razem o średnicy 70cm.
Obecnie posiadany sprzęt ROTUZ, to system składający się z dwóch teleskopów o średnicach 50 cm i 28 cm, umieszczonych na azymutalnym montażu L-500 Direct Drive produkcji PlaneWave, który reprezentuje najnowocześniejszą technologię w tej dziedzinie. Decyzja władz IA UZ o przeniesieniu ROTUZ na półkulę południową, na teren firmy DeepSky Chile na pustyni Atakama, potwierdziła zobowiązanie do osiągania najwyższej jakości obserwacji astronomicznych. Warunki atmosferyczne w Chile, charakteryzujące się wieloma pogodnymi nocami, minimalnym zanieczyszczeniem światłem oraz niską wilgotnością powietrza, zapewniają idealne środowisko do prowadzenia badań.
Dzięki tej decyzji, Uniwersytet Zielonogórski zyskał dostęp do ogromnej ilości najwyższej jakości danych obserwacyjnych, co wpłynęło na zwiększenie liczby publikacji naukowych i jakość prowadzonych badań. Współpraca z firmami z przemysłu kosmicznego pozwoliła na unikalne wykorzystanie ROTUZ w projekcie Europejskiej Agencji Kosmicznej - „European Optical Network - EON”. Poprzez dostosowanie systemu do monitorowania śmieci kosmicznych ROTUZ prowadzi nie tylko badania podstawowe, ale także stanowi wsparcie w globalnych inicjatywach monitorowania przestrzeni kosmicznej. Jego rola w projekcie ESA potwierdza unikalność i znaczenie tej inwestycji na polskiej scenie astronomicznej. Granty SPUB i RID stanowią kolejny etap w rozwoju tych badań, umożliwiając Uniwersytetowi Zielonogórskiemu dalsze przyczynianie się do globalnych osiągnięć w dziedzinie astronomii.
