Zawiadamiamy ze smutkiem, że dnia 19 października 2024 r. zmarł prof. zw. dr hab. Ryszard Palacz, wybitny historyk filozofii, wieloletni pracownik naukowy Instytutu Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk, wykładowca i pracownik badawczy w ośrodkach naukowych w Polsce, Francji, Włoszech, Niemczech, Kanadzie i Hiszpanii. Współtwórca Instytutu Filozofii w zielonogórskiej WSP i potem na Uniwersytecie Zielonogórskim. Był cenionym pracownikiem i opiekunem naukowym, znakomitym badaczem i wykładowcą.
Pogrzeb odbędzie się 4 listopada o godz. 12.00 na cmentarzu Powązki Wojskowe w Warszawie.
Ryszard Palacz urodził się w 1935 r. w Bydgoszczy. Po ukończeniu studiów na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Warszawskiego kontynuował naukę w École des Hautes Études w Paryżu. Większa część jego kariery naukowej związana była z Instytutem Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk, gdzie przechodził kolejne szczeble kariery naukowej i uzyskał stopnie naukowe doktora (1964) i doktora habilitowanego (1972). Cenne doświadczenie zdobywał nie tylko w polskich ośrodkach akademickich, ale też zagranicznych, jako wykładowca, profesor wizytujący czy pracownik badawczy we Włoszech (Sapienza Università di Roma, Instituto di Filosofia 1965/66), Niemczech (Universität zu Köln, Thomas-Institut 1966-1969; Goethe Universität Franfurt am Main, Institut für Sozialforschung 1978/79), Kanadzie (University of Toronto, Pontifical Institute of Mediaeval Studies, St. Michael’s College 1975-1977) i Hiszpanii (Universidad Pontificia de Salamanca, Facultad de Filosofia 1977/78). Tytuł profesora zwyczajnego uzyskał w 1997 r.
Od 1992 r. prof. Palacz związany był z Wyższą Szkołą Pedagogiczną im. Tadeusza Kotarbińskiego, gdzie przez lata prowadził wykłady oraz seminaria z całego spektrum przedmiotów historycznofilozoficznych, tj. z historii filozofii starożytnej, średniowiecznej, nowożytnej, filozofii polskiej, a także translatoria. Ryszard Palacz był jednym z profesorów, którzy współtworzyli zielonogórską filozofię. Wśród kadry Instytutu miał największe doświadczenie naukowe zdobyte w ośrodkach zagranicznych, co nie pozostało bez wpływu na ukształtowanie obyczajów akademickich w Instytucie Filozofii.
Profesor Palacz był przede wszystkim historykiem filozofii, który specjalizował się w mediewistyce filozoficznej oraz w historii filozofii polskiej, ze szczególnym uwzględnieniem obszaru znajdującego się na przecięciu tych dziedzin, tj. filozofii średniowiecznej w Polsce. W jego bogatym dorobku znajdują się cenione i wciąż cytowane syntetyczne monografie nt. filozofii średniowiecznej (Od wiedzy do nauki. U źródeł nowożytnej filozofii przyrody, IFiS PAN 1979; Filozofia polska wieków średnich, Wiedza Powszechna 1980); prace poświęcone myślicielom średniowiecznym w znanej serii „Myśli i Ludzie” (Abelard, Wiedza Powszechna 1965; Ockham, Wiedza Powszechna 1982) i starożytnym (Sokrates, Zielona Góra 1994). Klasycy filozofii to z kolei książka popularyzująca filozofię i używana jako uzupełniający podręcznik akademicki na kierunkach niefilozoficznych. Jej wartość potwierdza pięć wydań (wyd. I: 1987, ostatnie: 2005). Inny podręcznik akademicki, wciąż wykorzystywany w dydaktyce uniwersyteckiej to Klasycy filozofii polskiej (Zielona Góra 1999) i uzupełniająca go antologia tekstów (Wybór tekstów filozofów polskich, Zielona Góra 2002). Jeszcze przed kilkoma miesiącami nakładem Oficyny Wydawniczej UZ ukazało się drugie wydanie Klasyków filozofii polskiej (Zielona Góra 2024).
Prof. R. Palacz wydawał także średniowieczne rękopisy, redagował i współredagował kilka z najważniejszych polskich czasopism filozoficznych („Mediaevalia Philosophica Polonorum”, „Studia Mediewistyczne”, „Studia i Materiały do Dziejów Filozofii w Polsce”, „Humanitas”). Ma w swoim dorobku również wiele artykułów opublikowanych za granicą.
Podczas pracy w UZ prof. Palacz wypromował jednego doktora i kilku magistrów. Zawiadując przez lata pracami Zakładu Historii Filozofii, miał wielki wpływ na grono współpracowników znajdujących się na różnych etapach kariery. Do dzisiaj historycy filozofii kilku specjalności stanowią najpłodniejszy naukowo zespół w Instytucie Filozofii i chyba jeden z bardziej produktywnych zespołów Wydziału Humanistycznego, jeśli idzie o publikacje i pozyskiwanie grantów. W Instytucie Filozofii wciąż wykorzystywany jest również dydaktyczny dorobek prof. Palacza.
Profesor Ryszard Palacz zmarł 19 października br. Mimo, że niemal dwie dekady był już na emeryturze, cieszył się wszystkimi sukcesami zielonogórskiej filozofii i całego uniwersytetu. Dawnym współpracownikom niezmiennie chętnie służył pomocą i radą. Sam zaś szczególnie cenił filozoficzne rady Seneki, za którym stwierdzał, że życie człowieka jest długie, o ile jest wypełnione treścią i wartościowym wysiłkiem, pracą, bo życie bez treści jest powolnym, na lata rozciągniętym umieraniem. Treścią życia może być twórcza praca i swoim przykładem Profesor Palacz przekonał swoich współpracowników do hasła, które może i zdaje się brzmieć trywialnie, ale właściwie zastosowane przynosi dobre efekty: „róbmy swoje!”
